فعالیت تمرین ۳-۵ فیزیک دهم
کشاورزی توسط تراکتور، سورتمهای پُر از قطعههای چوبی برش داده شده برای کارخانه را روی سطح افقی و در مسیر مستقیم به اندازهی $$\mathbf{d} = 200 \text{ m}$$ جابهجا میکند (شکل زیر). وزن کل سورتمه و بار آن $$\mathbf{W} = 15000 \text{ N}$$ است. تراکتور نیروی ثابت $$\mathbf{F} = 5500 \text{ N}$$ را در زاویهی $$\mathbf{\theta = 45^\circ}$$ بالای افق به سورتمه وارد میکند. نیروی اصطکاک جنبشی $$\mathbf{f_k} = 3500 \text{ N}$$ است که برخلاف جهت حرکت به سورتمه وارد میشود. **کار کل** انجام شده روی سورتمه را محاسبه کنید.
پاسخ تشریحی و گام به گام تمرین ۳-۵ صفحه ۶۳ فیزیک دهم
سلام! این تمرین محاسبهی **کار خالص یا کار کل** انجام شده روی یک جسم است که نیاز به جمع جبری کار نیروهای مختلف دارد. 😊
### ۱. دادهها و هدف
* **جابهجایی ($$d$$):** $$\text{200 m}$$
* **نیروی تراکتور ($$F$$):** $$\text{5500 N}$$
* **زاویه نیروی تراکتور ($$\theta$$):** $$45^\circ$$
* **نیروی اصطکاک ($$f_k$$):** $$\text{3500 N}$$
* **هدف:** محاسبهی **کار کل** ($$W_{\text{net}} = W_{\text{F}} + W_{\text{fk}} + W_{\text{W}} + W_{\text{FN}}$$).
### ۲. محاسبه کار هر نیرو
کار کل ($$W_{\text{net}}$$) برابر با مجموع کارهای انجام شده توسط تمامی نیروهای وارد بر جسم است:
$$\mathbf{W}_{\text{net}} = W_{\text{F}} + W_{\text{fk}} + W_{\text{W}} + W_{\text{FN}}$$
**الف) کار نیروی وزن ($$W_{\text{W}}$$) و نیروی عمودی سطح ($$W_{\text{FN}}$$)**
نیروی وزن ($$W$$) و نیروی عمودی سطح ($$F_N$$) **عمود بر جهت جابهجایی** (افقی) هستند. بنابراین، زاویهی بین آنها $$\mathbf{90^\circ}$$ است ($$\cos 90^\circ = 0$$).
$$\mathbf{W}_{\mathbf{W}} = 0 \text{ J}, \quad \mathbf{W}_{\mathbf{FN}} = 0 \text{ J}$$
**ب) کار نیروی اصطکاک ($$W_{\text{fk}}$$)**
نیروی اصطکاک ($$f_k$$) همواره **خلاف جهت جابهجایی** است. بنابراین، زاویهی بین آنها $$\mathbf{180^\circ}$$ است ($$\cos 180^\circ = -1$$).
$$W_{\text{fk}} = f_k d \cos 180^\circ = - f_k d$$
$$W_{\text{fk}} = - (3500 \text{ N}) \times (200 \text{ m})$$
$$\mathbf{W}_{\mathbf{fk}} = -700000 \text{ J}$$
**پ) کار نیروی تراکتور ($$W_{\text{F}}$$)**
$$\mathbf{W}_{\mathbf{F}} = F d \cos \theta$$
$$W_F = (5500 \text{ N}) \times (200 \text{ m}) \times \cos 45^\circ$$
$$\text{با در نظر گرفتن } \cos 45^\circ \approx 0/707$$
$$W_F = 1100000 \times 0/707 \text{ J}$$
$$\mathbf{W}_{\mathbf{F}} \approx 777700 \text{ J}$$
### ۴. محاسبهی کار کل ($$W_{\text{net}}$$)
$$W_{\text{net}} = W_F + W_{\text{fk}} = 777700 \text{ J} - 700000 \text{ J}$$
$$\mathbf{W}_{\text{net}} = 77700 \text{ J}$$
* **پاسخ نهایی:** کار کل انجام شده روی سورتمه **$$\text{77,700 J}$$** است. (این کار خالص مثبت باعث افزایش انرژی جنبشی سورتمه میشود.)